Yönetim Kurulu Üyelerimizden Prof. Dr. Oğuz Can TURGAY, 24.08.2021 tarihinde gerçekleşen EJP SOIL CLIMASOIL PROJESİ WEBİNAR'ına TTBD Yönetim Kurulu adına katılmıştır.
Webinar'dan elde edilen notlar aşağıdaki gibidir.
EJP SOIL, iklim değişikliği, su ve gelecekteki gıda güvenliği gibi önemli toplumsal konularla “Tarımsal Toprak Yönetimi” arasında köprü kuran bir Avrupa Ortak Programıdır. Hedefi sürdürülebilir toprak yönetimi (STY)’ni teşvik etmek için gerekli olan bilgi ve araçları bir araya getirmek; STY için bilim ve politika üreticiler arasında arayüzler oluşturmak suretiyle entegre insan toplulukları geliştirmektir. EJP kapsamındaki önemli, faaliyetlerden biri de CLIMASOMA (CLIMAte change adaptation through SOil and crop MAnagement: synthesis and ways forward) projesidir.
CLIMASOMA, toprak yönetiminin hidrolojik ve biyolojik toprak fonksiyonları üzerindeki rolü ve farklı pedo-iklimsel koşullarda bitkisel üretimin iklim değişikliği ile ilgisini bugüne kadar bu konularda elde edilmiş çok sayıda literatür ve verilerin ilişkilendirilmesi (meta-analizi) üzerinden değerlendirmektedir. Proje, toprak yönetimi ile toprağın hidrolojik ve biyolojik işleyişi arasındaki ilişkilerle ilgili bilgi boşluklarını gidermeyi de hedeflemektedir. Söz konusu ilişki ne kadar anlaşılır ise iklim değişikliğine uyum sürecimiz o düzeyde hızlanacaktır.
Bu hedeflere yönelik olarak CLIMASOMA kapsamında toprağın iklim değişimine uyumu için önemli olan rolleri irdeleyen biyofiziksel, tarımsal ve sosyo-ekonomik ve politik faktörler ile ilgili literatür, veri tabanları ve model yaklaşımlar toplanmaktadır. Mevcut literatürden gelen veriler açık bir bilgi kitaplığına dönüştürülerek niteliksel olarak analiz edilmekte; veriler arası ilişkiler ve bunların etkileşimleri üzerinden bilgi boşlukları ortaya çıkarılmaktadır. Bu aşamaları gerçekleştirmek için “machine learning”, (yapay zeka ya da özdevimli öğrenme yaklaşımı-geçmişte yapılan çalışmalara dayanarak başarıya giden stratejiyi belirleme) kullanılmaktadır.
CLIMASOMA, yayınlanmış literatürün özeti ve bilgi boşluklarının ve araştırma fırsatlarının belirlenmesi yoluyla tarımsal yönetim, toprak kalitesi ve iklime uyum potansiyeli arasında bağlantı kuran araştırma stratejilerinin uzun vadeli uyumuna doğrudan katkıda bulunacaktır. Bu konudaki paylaşılan vizyon, EJP Soil’in toprak araştırmaları için yol haritasına önemli bir katkı sağlayacaktır.
CLIMASOMA’da yapay zeka kulanılarak elde edilen ilk bulgular gelecekte sıcaklık ve kuraklık gibi iklim değişkenlerinin arazi yönetimi üzerindeki en önemli belirleyicileri olacağına işaret etmektedir. Daha ileri düzeylerde yorum yapabilmek açısından gelecekte yapay zekaların değerlendireceği kaliteli ve temsil gücü yüksek meta-data veri setlerine ihtiyaç olacağı düşünülmektedir.
CLIMASOMA’nın bir diğer araştırma alanı ise tarım insanlarının iklim değişikliği algısıdır. Elde edilen bulgular iklim değişikliğinden dolayı risk altında olan pek çok bölgede çiftçilerin iklim değişikliğine inandığına işaret etmekle birlikte iklim değişikliğine karşı gerçekleştirilecek aksiyonlar açısından sosyo-ekonomik faktörlerin daha baskın olduğu hissedilmektedir. Örneğin pekçok üretici açısından pazar fiyatlarındaki iniş-çıkışlar, hayvan hastalıkları, tarımsal politika değişimleri ve sıradışı hava olayları gibi unsurları iklim değişikliğinden daha önemli riskler olarak görmektedir. CLIMASOMA’nın vardığı bir diğer ilginç ara veri ise iklim değişikliğine adaptasyon açısından toprağın ve toprak yönetiminin öncelikli bir husus olmadığı fakat giderek ilişkili hale geldiğidir.